ทำบุญไหว้พระ วัดจามเทวีวัดเก่าแก่พันกว่าปี ถวาย ดอกบัวในโถแก้วเข้าพระอุโบสถ

ไร่หนึ่งอรุณ ดอกบัวในโถแก้ว จะพาทุกท่าน ทำบุญ ไหว้พระ ถวาย ดอกบัวอบแห้งในโถแก้ว เข้าพระอุโบสถวัดจามเทวี เพื่อเป็นพุทธบูชาแด่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พร้อมทั้งถวายชุดสังคทาน ชุดยา และสิ่งของจำเป็นแด่พระสงฆ์ ขอให้ทุกคนร่วมอนุโมทนาบุญด้วยกันนะครับ

จังหวัดลำพูน อดีตดินแดนแห่งอารยธรรมหริภุญชัย เป็นที่ตั้งของวัดเก่าแก่มากมาย หนึ่งในวัดที่มีความสำคัญและศักดิ์สิทธิ์มากที่สุดคือ “วัดจามเทวี” หรือที่คนท้องถิ่นเรียกว่า “วัดกู่กุด” วัดแห่งนี้ถือเป็นหนึ่งในมรดกที่บ่งบอกถึงประวัติศาสตร์ ศิลปะ และความเชื่อของชาวล้านนาและผู้คนภาคเหนือมาอย่างยาวนาน

นอกจากความเก่าแก่ของตัววัดแล้ว วัดจามเทวี ยังเป็นสถานที่ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับตำนานของ “พระนางจามเทวี” สตรีผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้วางรากฐานแห่งนครหริภุญชัย และเป็นแบบอย่างของผู้นำหญิงที่มีวิสัยทัศน์ สติปัญญา และศรัทธาในพระพุทธศาสนา

บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกตั้งแต่ประวัติของวัดจามเทวี ตำนานพระนางจามเทวี เรื่องเล่าในพื้นถิ่น สถาปัตยกรรมที่โดดเด่น ไปจนถึงหลักฐานทางโบราณคดีที่ยืนยันถึงความรุ่งเรืองของหริภุญชัยโบราณ

ประวัติวัดจามเทวี

วัดจามเทวี ตั้งอยู่ที่ตำบลในเมือง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน อยู่ห่างจากวัดพระธาตุหริภุญชัยไปทางทิศตะวันตกไม่ไกล เป็นวัดเก่าแก่ที่เชื่อกันว่าสร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 13 โดยพระนางจามเทวี เพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาและเป็นที่บรรจุพระอัฐิของพระองค์หลังเสด็จสวรรคต

เดิมทีวัดแห่งนี้มีชื่อว่า “วัดกู่กุด” ซึ่งมาจากคำว่า “กู่” แปลว่า เจดีย์ หรือโบราณสถาน และคำว่า “กุด” ที่หมายถึงการตัด จึงตีความว่าเป็นวัดที่มีเจดีย์ลักษณะไม่สมบูรณ์ หรือยอดตัด ซึ่งอาจเกิดจากการพังทลายขององค์เจดีย์ในภายหลัง อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันนิยมเรียกชื่อเป็น “วัดจามเทวี” เพื่อเป็นเกียรติแก่พระราชินีผู้ทรงสร้าง ตลอดระยะเวลาหลายศตวรรษ วัดแห่งนี้ได้รับการบูรณะและดูแลโดยชุมชนท้องถิ่น และกลายเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวลำพูน

พระนางจามเทวี: ราชินีผู้วางรากฐานแห่งล้านนา

พระนางจามเทวี เป็นกษัตรีย์องค์แรกแห่งหริภุญชัย เชื่อกันว่าเป็นเจ้าหญิงจากเมืองละโว้ (ลพบุรี) ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12 พระองค์ได้รับการอัญเชิญจากพราหมณ์และนักบวชให้ขึ้นไปครองเมืองลัวะ (ดินแดนภาคเหนือในขณะนั้น) เพื่อก่อตั้งเมืองหริภุญชัย พระนางจึงเสด็จขึ้นเหนือพร้อมด้วยคณะติดตามจำนวนมาก รวมถึงพระภิกษุ และนักปราชญ์

ในตำนานกล่าวว่า พระนางได้มีโอรสฝาแฝดกับพญากาฬวรรค ผู้ครองเมืองลัวะ โดยไม่เปิดเผยตัวตนที่แท้จริง จนพระนางทราบภายหลังและปฏิเสธการครองคู่ด้วย โดยโอรสทั้งสองได้กลายเป็นผู้นำเมืองบริวารของหริภุญชัยต่อมา

พระนางจามเทวีเป็นผู้วางรากฐานด้านการเมือง การปกครอง และศาสนา ให้กับภาคเหนือ พระองค์ทรงนำศาสนาพุทธแบบเถรวาทจากลพบุรีขึ้นเหนือ ส่งเสริมการสร้างวัดวาอาราม สถาปนากฎหมาย และระบบราชการ พร้อมทั้งส่งเสริมให้ประชาชนเข้าถึงการศึกษาและสังคมที่มีระเบียบแบบแผน

ตำนานและเรื่องเล่าเกี่ยวกับพระนางจามเทวี

ตำนานพระนางจามเทวีในพื้นถิ่นมีความหลากหลาย เช่น

ตำนานม้าเหาะ – เล่าว่าพระนางขี่ม้าเหาะขึ้นเหนือจากลพบุรีมายังลำพูน เป็นสัญลักษณ์ของความกล้าหาญและพลังศรัทธา
ตำนานพญานาค – เมื่อต้องการขึ้นครองเมืองหริภุญชัย พระนางต้องเอาชนะพญานาคเจ้าที่ดิน ด้วยสติปัญญาและอำนาจแห่งธรรมะ
เรื่องลูกฝาแฝด – โอรสทั้งสองที่เกิดจากพญากาฬวรรค เป็นผู้นำเมืองบริวารที่สำคัญในล้านนา เช่น เมืองลำปาง และเมืองหริภุญชัย

ตำนานเหล่านี้ถูกถ่ายทอดผ่านนิทานพื้นบ้าน คำบอกเล่า และงานประเพณี เช่น งานนบพระนางจามเทวี ที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์

สถาปัตยกรรมภายในวัด

วัดจามเทวีมีจุดเด่นทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญ ได้แก่:

1. เจดีย์กู่กุด

เจดีย์ทรงสี่เหลี่ยมสูง ซ้อนกัน 5 ชั้น
แต่ละชั้นมีพระพุทธรูปปางประทานพรประดิษฐานทั้ง 4 ทิศ รวมทั้งหมด 60 องค์
วัสดุหลักคืออิฐและปูน ปัจจุบันยอดเจดีย์หักหายไป แต่ยังคงความสง่างาม
ศิลปะผสมผสานระหว่างพุกาม ทวารวดี และล้านนา

2. วิหารหลัก

ภายในมีพระพุทธรูปปางมารวิชัยองค์ใหญ่
ผนังวิหารมีภาพจิตรกรรมที่บอกเล่าเรื่องราวของพระพุทธเจ้าและพระนางจามเทวี

3. พื้นที่สวนและบ่อน้ำโบราณ

เชื่อกันว่าเป็นจุดที่พระนางใช้สรงน้ำ และใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา

หลักฐานทางโบราณคดี

โบราณวัตถุที่พบภายในวัดและบริเวณใกล้เคียง ได้แก่:

เศษภาชนะดินเผาแบบทวารวดี
พระพุทธรูปปูนปั้น ศิลปะพุกาม
จารึกหินที่กล่าวถึงพระนางจามเทวี
แผ่นทองคำจารึกธรรมะ

หลักฐานเหล่านี้บางส่วนจัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติลำพูน และบางส่วนยังคงอยู่ในวัดเพื่อให้ผู้คนได้ศึกษาและสักการะ

วัดจามเทวีในปัจจุบัน

ปัจจุบันวัดจามเทวีเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ และจุดศูนย์รวมทางจิตใจของชาวลำพูนและนักท่องเที่ยว ผู้คนมาที่นี่เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ ไหว้พระ ขอพร และชมสถาปัตยกรรมโบราณ

นักท่องเที่ยวนิยมเดินทางมาถ่ายภาพเจดีย์กู่กุด โดยเฉพาะช่วงเช้าและเย็นที่แสงอาทิตย์กระทบองค์เจดีย์เกิดเงาสวยงาม นอกจากนี้ ยังมีงานประเพณี เช่น งานบุญเดือนยี่ งานรำลึกพระนางจามเทวี และกิจกรรมธรรมะสำหรับประชาชนทั่วไป

สรุป

วัดจามเทวีไม่ใช่เพียงวัดโบราณ แต่เป็นสัญลักษณ์ของอารยธรรมล้านนา ความรุ่งเรืองของศาสนาพุทธ และความสามารถของผู้นำหญิงผู้ยิ่งใหญ่ พระนางจามเทวีคือแรงบันดาลใจของผู้หญิงในประวัติศาสตร์ไทย ผู้ทรงสร้างเมืองหริภุญชัยให้เป็นศูนย์กลางทางศาสนา การศึกษา และศิลปะที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน

การได้มาเยือนวัดจามเทวีคือการเดินทางย้อนเวลากลับไปสู่ยุคที่ผู้หญิงสามารถเปลี่ยนแปลงโลกด้วยปัญญา ความเมตตา และศรัทธาได้อย่างแท้จริง